2.jpg)
नवे शैक्षणिक धोरण उंबरठ्यावर असताना शिक्षणातून संभाव्य फायदे मिळत नाहीत, असा समज विद्यार्थी करून घेत असल्यासर परिस्थिती गंभीर आहे. या अनुषंगाने शिक्षणाशी संबंधित सर्वच घटकांनी या टीकेकडे गांभिर्याने पाहायला हवे आणि बदलही करायला हवेत.
विद्यार्थ्यांच्या शिकण्याच्या सहज वृत्तीकडे, नैसर्गिक चौकस विचार करण्याच्या शक्तीवर काही विपरीत परिणाम करणारे आपल्याकडून होतेय का, मुलांच्या सर्जनशील मतांवर आपण काही बंधने घालतो आहोत का, विद्यार्थ्यांची केवळ पाठांतर करायला भाग पाडून त्यांना केवळ माहितीची संग्रहालये बनवली जात आहेत का, मुलांच्या आवडी निवडी, गरजा यांचा काही विचार आपण करतो आहोत का, मूल्यमापनाच्या नावाखाली केवळ आशयाचे पुनर्लेखनच अपेक्षित धरले जातेय का, याचा आत्मशोध घ्यायला हवा. या प्रश्नांच्या मिळणाऱ्या उत्तरांमध्येच उद्याच्या शैक्षणिक व्यवस्थेचे यश अवलंबून असणार आहे.
शिक्षणसाहित्य आणि अभ्यास
गाईड्स, तयार साहित्य, परीक्षा डोळ्यासमोर ठेऊन लिहिलेले मार्गदर्शन हे मुलांमधील शिकण्याच्या स्वभावाला मुरड घालणारे आहे. परीक्षेत उत्तीर्ण होणे म्हणजे शिकणे नव्हे, हे समजून देण्याची वेळ आली आहे.
शिक्षकच अशा साहित्याचा वापर वर्गात करायला लागतात, तेव्हा परिस्थितीचे गांभीर्य अजूनच गडद व्हायला लागते. परीक्षांमधील निकाल उंचावण्याची हमी देणारे खासगी शिकवणी वर्ग अपेक्षित अध्ययन प्रक्रिया जोपासण्याला, सर्जनशील विचार व्यक्त करायला कितपत प्रेरक ठरतात?
मुलांमधील निसर्गदत्त शिकण्याच्या सहज प्रवृत्तीला प्रेरक असे तेथील अध्यापन असते का, की केवळ परीक्षा डोळ्यासमोर ठेऊन त्यासाठीचीच केवळ तयारी करून घेणारी, प्रगतीस मारक अडथळा केंद्रे बनत आहेत? शिक्षक मुलांच्या अध्ययन प्रक्रियेबद्दल कितपत जागरूक आहेत?
आपल्या अध्यापनपद्धती विद्यार्थ्याला विचार करायला प्रवृत्त करणाऱ्या आहेत का? त्याला त्याची अभिव्यक्ती करण्याची संधी आपण देतो, याचा आत्मशोध ते कधी घेतात का? शिकवण्याचे आपले काम उत्प्रेरकाचे आहे हे जाणून शिक्षकांनी विषयातील आशयापलीकडे जाऊन मुलांना अध्ययनाला प्रेरित केल्यास बरेच काही साध्य होईल.
मुलांमधील संशोधक वृत्ती, चौकसपणा, कल्पनारम्यता, पृच्छावृत्ती या सगळ्यांना जर आद्यक्रम दिल्यास मुलांचा शाळेत येण्याचा दृष्टिकोन बदलायला मदत होईल. शिक्षकांनी यासाठी आपली मार्गदर्शकाची भूमिका नीट समजून वर्गात वागायला हवे. पालकांनीही आपल्या पालकत्वाच्या भूमिकेकडे जाणीवपूर्वक पाहायला शिकावे. आपण आपल्या पाल्याच्या शिक्षणात अडथळा बनत नाही ना, याचा शोध घ्यायला हवा.
‘स्व’ची जाणीव महत्त्वाची
शाळांमधून शिक्षक सांगतील ती पूर्वदिशा मानण्याची वृत्ती अजूनही टिकून आहे. पुस्तकात सांगितले तेवढेच शिकवणे आणि शिकणे यातच बुद्धिमत्तेचा कस लावला जातो. जोपर्यंत हे असेच घडते आहे, तोपर्यंत उद्याचे संशोधक, शास्त्रज्ञ, विचारवंत, साहित्यिक निर्माण होण्याची शक्यता दुरापास्तच.
ही परिस्थिती बदलायची असेल तर ‘स्व’ची जाणीव निर्माण करून देण्याचे कार्य शाळांमधून प्राधान्याने हाती घ्यावे लागेल. मळलेल्या वाटेवरून जाणाऱ्यांपेक्षा नवे मार्ग निर्माण करणाऱ्यांना प्रोत्साहित करावे लागेल. विद्यार्थ्यांना काय शिकायचे आणि कसे शिकायचे या बाबत जागृत करावे लागेल.
विद्यार्थी आपल्याबरोबर काय घेऊन आले आहेत, याचा शोध घेऊन त्या वृत्तीची जोपासना, वृद्धी करणे हे शिक्षकाने आपले कार्य समजले पाहिजे. शिक्षणाकडे पाहण्याचा समाजातील प्रत्येकाचा पाहण्याचा दृष्टिकोन बदलायला हवा. नव्या परिपेक्षात राहून शिक्षण व्यवस्थेकडे नव्याने पाहायला हवे, तरच समाजाचा हा विचार बदलायला मदत होईल.
- डॉ. उमेश दे. प्रधान
(लेखक शिक्षणतज्ज्ञ आहेत.)
-----------------------------------------------------------------------------------------
1.jpg)
Admission Guidance 2022: WhatsApp https://wa.me/917720025900
Get real-time alerts and all the news on your phone with the all-new VidyarthiMitra app. Download from Google Play
Aptitude Test | Career Counselling | Option From Filling | Admission Assistance |
Call 77200 25900 or 77200 81400
11th Admissions (FYJC) & DTE Cut-off | Cutoffs 2022 |
We bring you the fastest and relevant notifications on Bank, Railways, and Govt Jobs. Stay Connected
Join us on WhatsApp https://wa.me/917720025900
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Get free Educational & jobs alert on WhatsApp OR Telegram(https://t.me/VidyarthiMitra) Save this mobile number (77200 25900) on your phone as VidyarthiMitra.org and send WHATSAPP message (Your Name, City & Interest)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
'विद्यार्थी मित्र' जॉईन करा आणि मिळवा न्यूज, नोकरी, शासकीय व निमशासकीय नोकऱ्यांच्या जाहिराती व माहिती अगदी विनामूल्य ते ही आपल्या व्हॉटस्अॅपवर किंवा* *टेलेग्राम (https://t.me/VidyarthiMitra) हा मोबाईल नं. सेव्ह करून आपले <नाव> <शहराचे नाव> <नोकरी> ७७२०० २५९०० मेसेज पाठवा.
9.png)
Career Opportunities in Psychology
विद्युत अभियंता होताना...
इंटरव्ह्यूला जाताय ? .... कशी करावी तयारी ..?
कार अॅक्सेसरीज डिझायनर बनायचंय ?
छत्रपती संभाजीनगरमध्ये २१०० शाळांमध्ये स्टेम ग्रंथालय
‘ॲक्चुरिअल सायन्स’मधील करिअर
वाणिज्यमधील ‘एसीसीए’चा पर्याय
NEET MDS Counselling 2024
JoSAA Counselling 2024
करिअर निवडण्यापूर्वी विद्यार्थ्यांनी आपली कलचाचणी करावी
Best Career Options In 2024
JoSAA Counselling 2024:
व्यवस्थापन क्षेत्रातील करिअर संधी
Career Options : बारावीनंतर विद्यार्थ्यांचे मिशन ॲडमिशन
Career Opportunity
बोला, अधिक आत्मविश्‍वासाने!
शिक्षणाची संधी : मिलिटरी नर्सिंग सर्व्हिसेसमधील संधी
‘लॉ’मधील करिअर
बायो-इंजिनिअरिंगमधील विविध संधी
Fashion Designing Course in Abroad
‘नर्सिंग’मधील करिअर
नोकरीच्या मुलाखतीचे ‘डूज अँड डोंटस्’
Top 5 Career In Pharmacology
While deciding the career
भावनिक बुद्धिमत्तेच्या विकासाची गरज
‘बीबीए/बीसीए’ला ‘सीईटी’ का?
Career Opportunities in Physiotherapy
UPSC Exam Preparation Tips
दातांचे डॉक्टर व्हायचंय?
Career In Fashion Designing
एनसीसी उमेदवारांना भारतीय सैन्यात थेट अधिकारी होण्याची संधी
‘डिझाइन’मध्ये करिअर करायचंय?
12.jpg)
माझी स्पर्धा परीक्षा: ‘प्लॅन बी’ वेळेत निश्चित करा
2.jpg)
AI Trends 2024
वर्क फ्रॉम होम करायचे आहे? मग, ‘हे’ करिअर ऑप्शन आहेत बेस्ट
4.jpg)
These are the top 5 Indian cities with highest employer intent
How To Prepare For NEET UG Along With Class 12 Board Exam
MPPSC Result 2019 Out
Skill Development Courses 2024
UPSC Free Coaching
Career Tips
एनआयटी एमसीए कॉमन प्रवेश परीक्षा
5.jpg)
नवीन शैक्षणिक धोरणातही ‘एआय’चा समावेश!
स्पर्धेत धावण्यापूर्वी
9.jpg)
जाहिरात क्षेत्रात करिअर करायचे आहे? मग, ‘हे’ कोर्सेस तुम्ही करायलाच हवेत
Career Tips
6.jpg)
एमपीएससीची तयारी
8.jpg)
डिजिटल मार्केटिंग - काळाची गरज
Career Options for Arts Stream
करिअर घडविताना : आर्किटेक्चरसाठी प्रवेश प्रक्रिया
नोकरीची संधी
1.jpeg)
स्पर्धेत धावण्यापूर्वी:कौशल्ये शिकणे गरजेचे
तुम्हाला Apple मध्ये जॉब कसा मिळू शकतो?
Career In Railways
करिअरमध्ये अपयशाची चिंता न करता शिकत राहणे महत्वाचे
.png)
UPSC-MPSC : समुद्राची पातळी वाढणे म्हणजे काय
कॉर्पोरेट कम्युनिकेटर बनायचंय? जाणून घ्या या क्षेत्रातील संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: जॉइंट एन्ट्रन्स स्क्रीनिंग टेस्ट
.jpg)
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: इंग्रजी अभ्यासानंतरच्या करिअरच्या वाटा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: पाठांतराच्या 'या' सोप्या टिप्स नक्की वाचा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: विदेशात शिक्षणाची संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: अकरावी ऑनलाईन प्रवेशासाठी आज अखेरची संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: फूटवेअर डिझायनिंगमध्ये उत्तम करिअर संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: नऊ रंग करिअरचे
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: स्पर्धा जिंकण्यासाठी ‘एआय’ आधारित मार्केटिंग
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: खगोल भौतिकी प्रवेश परीक्षा
1.jpg)
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: आवडीचे क्षेत्र निवडताना
Career Guidance 2023: Important tips for UPSC Interview round
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: नोकरीसाठीच स्पर्धा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: करिअरची निवड करताना
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: इव्हेंट मॅनेंजमेंटमधील करिअर संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: ध्यानधारणा आणि अभ्यास
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: उच्च शिक्षण आणि मानसिक स्वास्थ्य
Students of 8th to 12th Std. & Under Graduates
Aptitude Test | Expert Counselling | Discover Career
Enquiry : info@vidyarthimitra.org
For Mock Exams MHT-CET, JEE, NEET
More->
WhatsApp AlertsIndia's Leading Educational Web Portal now available on Google play store Click to Download
.jpg)
2.jpg)
8.jpg)
