भारत सरकारच्या मनुष्यबळ विकास मंत्रालयानं नुकतंच ऑनलाइन शिक्षणाबद्दल राज्य सरकार, शैक्षणिक संस्था, शिक्षक, विद्यार्थी, पालक यांच्यासाठी मार्गदर्शक सूचना दिल्या आहेत.
त्यामध्ये प्रामुख्याने मुलांचा स्क्रीनटाइम कसा संयमित करता येईल, यावर लक्ष देण्यात आलं आहे. मार्गदर्शक सूचना आणि त्या आमलात कशा आणाव्यात याविषयी आजच्या लेखातून जाणून घेऊ या...
० ऑनलाइन शिक्षणात स्क्रीन शिक्षणाच्या आधारे ऑफ स्क्रीन शिक्षणाचा अनुभव विद्यार्थ्यांना यावा यासाठी व्हॉट्सअॅप, गुगल क्लासरूमसारख्या मंचाचा वापर करावा.
० मुलांना कुठेही, केव्हाही शिक्षण घेता यावं यासाठी दीक्षावरील शैक्षणिक साहित्य याचबरोबर टीव्ही, रेडिओवर शिकवल्या जाणाऱ्या वर्गांबाबत मुलांना मार्गदर्शन मिळावं.
० शिक्षकांनी काही आशय ऑफलाइनही उपलब्ध करून देणं आवश्यक आहे. त्यासाठी आशय लेखन आणि संपादन करून ते विद्यार्थ्यांना द्यावं.
० आशय तयार करताना एका पानावर पाच ओळी आणि २४चा फाँट ठेवावा.
- विद्यार्थ्यांचा स्क्रीनटाइम वाढू नये यासाठी...
० पूर्व प्राथमिक वर्गांना ३० मिनिटांपेक्षा जास्त व्हिडीओ नसावेत
० ३० ते ४५ मिनिटांची दोन सत्रं घ्यावीत.
० माध्यमिक आणि उच्च माध्यमिकसाठी ३० ते ४५ मिनिटांची चार सत्रं असावीत.
- विद्यार्थ्यांनी ऑनलाइन शिक्षण आत्मसात करण्यासाठी...
o ऑनलाइन शिक्षणबरोबरच रोज पाठ्यपुस्तकांचं वाचन करावं.
o ऑनलाइन वर्गांबरोबरच इतर कलात्मक, प्रयोगशील वर्गांचं शिक्षण घ्यावं.
o स्क्रीनटाइम दोन तासांपेक्षा जास्त होईल, असं करू नये.
o इंटरनेटवर कोणतीही माहिती भरताना पालकांची परवानगी घ्यावी.
आज ऑनलाइन अध्ययन-अध्यापन करताना असं दिसत आहे की, मूल सरासरी चार ते पाच तास ऑनलाइन अध्यापनातून पाठ घेत आहे, त्यांतर त्याला दिला गेलेला अभ्यास- गृहपाठ हासुद्धा बऱ्याचदा ऑनलाइन स्वरूपाचा असतो. परिणामी, स्क्रीनटाइम वाढतो. अध्ययन कंटाळवाणं होतं, तोचतोचपणा आल्यानं मेंदूवरही त्याचा परिणाम होतो. मेंदू थकतो, त्याची ग्रहणक्षमता कमी होते. म्हणून ऑनलाइन शिक्षणात विविध उपक्रमाच्या साहाय्यानं कल्पकता आणणं आवश्यक आहे.
अभ्यासक्रम आणि पाठ्यपुस्तकाची रचना ही रचनावादाच्या आधारे केली असल्यानं विद्यार्थी केंद्री शिक्षणच्या विविध कृती, सह-अध्ययन पद्धती, विविध अनुभव देण्याचं नियोजन, विविध दृष्टिकोन, स्वयं-अध्ययन पद्धती, शिकण्यासाठी सहकार्य या सर्व तत्वांचा वापर ऑनलाइन शिक्षणात करणं आवश्यक आहे.
- विद्यार्थी आणि शिक्षक या दोन्ही पातळीवर संमिश्र अध्ययनपद्धती (Blended Learning) स्वीकारताना पुढील गोष्टी आवर्जून लक्षात ठेवाव्यात...
० पाठ्यपुस्तक वाचन- ऑनलाइन अध्ययन करताना पाठ्यपुस्तक वाचन महत्त्वाचं आहे. ते वाचलं कसं जाईल, यासाठी विविध कृती किंवा उपक्रम आखले पाहिजेत.
० खेळ आणि प्रयोग- ऑनलाइन शिकवत असताना केवळ व्याख्यान स्वरूप असू नये. विविध शैक्षणिक खेळ ऑनस्क्रीन आणि ऑफस्क्रीन खेळण्यासाठी द्यावेत. तसंच घरी करता येतील असे प्रयोग देऊन नंतरच्या तासाला त्याचं अनुधावन घ्यावं. आभासी प्रयोग शाळा, गार्डन, गुगलचे अर्थ, आर्ट आणि कल्चर इत्यादी अॅप्स अत्यंत प्रभावीपणे वापरता येतात.
० प्रत्यक्ष वर्ग-दृकश्राव्य कृती- पारंपरिक वर्ग अध्ययनात विविध दृकश्राव्य कृती आपण वापरतो, तशा ऑनलाइनमध्ये वापरण्याची दृष्टी ठेवावी.
० व्हर्चुअल गटचर्चा- झूम मीटमध्ये ऑनलाइन बोर्डरूम वापरुन एकाच वेळी दोन आभासी वर्ग करता येतात. त्याचा वापर करून गटचर्चा, वादविवाद स्पर्धा घेता येतात. त्यासाठी सह-शिक्षकांची मदत घेता येते.
० वृत्तपत्रे आणि अवांतर वाचन- पीडीफ स्वरूपात विविध अवांतर वाचन साहित्य उपलब्ध करून विविध उपक्रम घेता येतात, हे संकल्पना समजाण्यसाठी आवश्यक आहे. विविध विषयांचे प्रकल्प करत येतात.
० पालक आणि कुटुंब संवाद- विद्यार्थी घरातच असल्यानं पालक आणि कुटुंबाशी संवाद साधता येतो. तसंच मुलाखत घेणं, संवाद लिहिणं, अनुभव लिहिणं, निरीक्षण करणं, इ. ऑफस्क्रीन उपक्रम देता येतील.
० पत्र संवाद- शाळांमध्ये विविध प्रकारचं पत्रलेखन शिकवलं जातं, त्यामध्ये रंजकता आणून करोनास पत्र..., असीम व निरभ्र आकाशास पत्र... असे कल्पनाशक्तीस वाव देणारे विषय असावेत.
० कल्पक गृहपाठ- गृहपाठ देताना बहुविध बुद्धिमत्तेचा सिद्धांत अतिशय महत्त्वाचा आहे, तो गृहपाठाशी जोडावा लागतो. ऑनलाइन शिक्षणातील गृहपाठ हा थोडा वेगळा, कल्पक आणि आनंदक्षण घेऊन येणारा असावा. तरच विद्यार्थी गृहपाठ द्या म्हणून विचारणा करतील. गृहपाठ हा मूल आणि घरातील मंडळी यांच्यात संवाद साधणारा, मुलांच्या शिक्षणात पालकांचा हातभार लावणारा आणि मुख्य म्हणजे सर्वांच्याच कल्पनाशक्तीला वाव देणारा असावा. बुद्धीला आव्हान देणारा, मोकळेपणानं विचार करायला वाव देणारा, ज्यात लेखन-वाचन न करता कृती करायची असते. तेव्हा मुलांना गृहपाठ करायला जरूर आवडतं. विविध छंद गृहपाठातून जोपासले जावेत, असं स्वरूप ठेवयाला हरकत नाही.
० कौशल्य विकास- ऑनलाइन शिक्षणातही चिकित्सक विचार, कल्पनाशक्ती, कला व चित्रकला, सप्रेषण, समस्या निराकरण, तार्किक क्षमता, वैज्ञानिक दृष्टिकोन, इ. कौशल्यं कसे विकसित करता येतील, याचा सातत्यानं विचार केला पाहिजे.
अशा प्रकारे वैविध्य निर्माण केल्यास आपण शाळेपासून दूर आहोत, असा विचार विद्यार्थ्यांच्या मनात डोकवणार नाही. शिवाय, ऑनलाइन शिक्षणाचं क्षितिज आणखी रुंदावता येईल!
-लेखक जगदीश इंदलकर (प्रिन्सिपल)
के. व्ही. के. घाटकोपर सार्वजनिक स्कूल आणि कनिष्ठ महाविद्यालय.
Get real-time alerts and all the news on your phone with the all-new VidyarthiMitra app. Download from Google Play
Aptitude Test | Career Counselling | Option From Filling | Admission Assistance |
Call 77200 25900 or 77200 81400
11th Admissions (FYJC) & DTE Cut-off | Cutoffs 2020 |
For all latest Govt Jobs 2019, Railway Jobs, Bank Jobs and SSC Jobs log on to https://goo.gl/YPjt94 We bring you fastest and relevant notifications on Bank, Railways and Govt Jobs. Stay Connected
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Get free Educational & jobs alert on WhatsApp OR Telegram(https://t.me/VidyarthiMitra) Save this mobile number (77200 25900) on your phone as VidyarthiMitra.org and send WHATSAPP message (Your Name, City & Interest)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
'विद्यार्थी मित्र' जॉईन करा आणि मिळवा न्यूज, नोकरी, शासकीय व निमशासकीय नोकऱ्यांच्या जाहिराती व माहिती अगदी विनामूल्य ते ही आपल्या व्हॉटस्अॅपवर किंवा* *टेलेग्राम (https://t.me/VidyarthiMitra) हा मोबाईल नं. सेव्ह करून आपले <नाव> <शहराचे नाव> <नोकरी> ७७२०० २५९०० मेसेज पाठवा
‘हॉटेल मॅनेजमेंट’मध्ये ‘बी-एचएमसीटी’
Manabadi TS Inter 1st, 2nd Year Results Declared
पदवी प्रवेश २०२४-२५: प्रवेशापूर्वी करा एनईपीचा अभ्यास
UGC Net June Registration 2024 Begins
आयआयएसईआर IAT प्रवेश परीक्षा २०२४
व्हेसल नेविगेटर कोर्स आणि मरीन फिटर कोर्स प्रवेश सूचना - २०२४
Assam HSLC, HS Results
Delhi University Admissions 2024:
CS Exam : सीएस परीक्षांच्या नोंदणीला १९ एप्रिल पर्यंत मुदतवाढ
CSEET July 2024 Registration Process Begins
Manabadi TS Inter Results 2024 Date And Time
UP Board Academic Calendar 2024-25 Released
ICAR AIEEA PG 2024 Registration Starts
AP Inter Result Topper List 2024:
BIEAP Inter Results 2024 Declared
AP Inter Results 2024 Date And Time
Karnataka 2nd PUC Result 2024
ICAI Advanced ITT Result 2024
Bihar DElEd Admit Card 2024
CA Exam Postponement 2024
CA Exam Postponement 2024
IGNOU June TEE 2024: Assignment Submission Date Extended
MAH 3-Year LLB CET Answer Key 2024 Challenge Facility
मराठा समाजातील तरुणांना आता ‘एसईबीसी’चे प्रमाणपत्र
Madras University Result 2024 Out
ICAI CA 2024 Application Correction Window Closes Today
IIM Calcutta, Emeritus jointly launch Advanced Programme
NIOS Class 10, 12 Datesheet Released
AP LAWCET 2024 Registration Window Open Date and Exam Date
IIM Kashipur Inviting Applications For Executive MBA
Learning Courses
CA Exams 2024
BHU to start 4 year UG programme from 2024-25
ICAI CA May 2024 Exams Postponed
GATE 2024 Results To Be Release Today
Ben Gurion University launches MBA International programme
TN DEE June 2024 Exam Dates
TANCET 2024 answer key
Online application process
TNDTE Diploma exam schedule OUT
IAT 2024 Exam Dates Announcement
NATA 2024 Registration Process
IGNOU January 2024 Re-Registration Date Extended
WB HS Routine 2025
Kerala University Result 2023
AIMA MAT IBT 2024 Admit Card
CSIR UGC NET December 2023 Result
AIBE 18 Result 2024
AISSEE 2024 Answer Key
Kerala SSLC Model Exam 2024
GATE 2024 Response Sheet Released
IGNOU January 2024 ODL Admission Registration
IGNOU January 2024: Re-Registration Window
NIOS Practical Exam Date 2024
UPSSSC Pharmaceutical Ayurvedic Exam 2024
GATE 2024: IISc Bangalore issues fresh admit cards
ICAI CA Foundation December 2023 Result Verification
DSSSB Admit Card 2024
UPSSSC Combined Junior Assistant Main Exam Result
Stipend Scheme For BTech Students' Internships
ICAI CA Foundation Result 2023
FMGE December 2023 Result Out
IIRF 2024 Rankings
CSIR UGC NET Result 2023 Announced
IIT Madras introduces sports quota for admission to BTech courses
University of Wollongong begins application process in India
France Educational Visa
IIM-Ahmedabad launches two-year MBA programme
NIFT Admit Card 2024
JSSC CGL Exam 2024
How to Become Astronaut
NEET MDS 2024
CGBSE Admit Card 2024
IGNOU 2024
जाणून घ्या BA/BSc. B.Ed, B.Ed ,B.Ed-M.Ed यांमधील फरक
Digital Study Material In Indian Languages
FMGE 2023
UGC NET December 2023
शिक्षणाची संधी : भारतीय नौदलामध्ये बी.टेक
ICSIद्वारे ‘सीआरसी एक्झिक्युटीव्ह’ पदासाठी होणार भरती
UGC NET Result December 2023
ICSI CSEET January Result 2024
West Bengal HS Exam 2024
SSC JE 2023
UGC NET Result December 2023
ICMAI CMA June 2024
Bihar STET 2024
AIBE 18 Exam
Students of 8th to 12th Std. & Under Graduates
Aptitude Test | Expert Counselling | Discover Career
Enquiry : info@vidyarthimitra.org
For Mock Exams MHT-CET, JEE, NEET
More->
WhatsApp AlertsIndia's Leading Educational Web Portal now available on Google play store Click to Download
