मागील भागात आपण अभियंत्यांचे चार प्रकार पाहिले. अत्यंत भिन्न प्रकारची कौशल्ये व वृत्ती लागणारे अभियंत्यांचे भिन्न-भिन्न प्रकार अभियंता या एकाच शीर्षकाखाली येतात. त्यामुळेच प्रत्येक प्रकारच्या अभियंत्यांना कोणत्या प्रकारचे ज्ञान, कौशल्ये, वृत्ती लागते? हे आपण यापुढे पाहूया. स्थापत्य अभियांत्रिकी म्हणजेच सिव्हिल इंजिनिअरिंग.
अभियांत्रिकी प्रकारातला महत्त्वाचा, पण सध्याच्या काळात किंचित दुर्लक्षित झालेला प्रकार. कोणत्याही प्रकारची वास्तू मग ती निवासी असू दे की, कार्यालयीन, शासकीय असू दे की, धार्मिक ती बांधायची असेल, तर स्थापत्य अभियंत्याची गरज पडते. धरणे, पूल, रस्ते, कमानी, बोगदे, गोद्या व बंदरे, धक्के, यांच्या बांधकामासाठीसुद्धा स्थापत्य अभियंताच लागतो.
अलीकडच्या काळात या क्षेत्रात पाणीपुरवठा व मलनिःस्सारण, जलव्यवस्थापन आणि वाहतूकव्यवस्था यांचाही अंतर्भाव झाला आहे. बारावी विज्ञान शाखेतून उत्तीर्ण झाल्यावर बहुतेक सर्व अभियांत्रिकी महाविद्यालयात असणारा व महत्त्वाची शाखा असणारा असा हा अभ्यासक्रम!
कौशल्ये व जोखीम
वास्तुविशारदांनी (आर्किटेक्ट) नियोजन आराखडा करून दिला की, त्याचे बांधकामात रूपांतर करणे हे स्थापत्य अभियंत्याचे मुख्य काम. त्यासाठी लागणारे बांधकाम साहित्य, रसायने, त्यात आलेली नवनवीन तंत्रे-यंत्रे, याचे अद्यायावत ज्ञान असावे लागते. द्विमितीत केलेल्या आरेखनाचे त्रिमितीत असलेल्या बांधकामात रूपांतर करता येणे, मोजमाप, भूमीचे भारग्रहण (भार सहन करण्याची क्षमता) गुणधर्म व तिचे स्थैर्य याचे अंदाज बांधता येणं, भूकंपप्रवण भागात भूकंपरोधक बांधकाम करणे, इमारतीच्या उपयोग प्रकाराप्रमाणे बांधकाम साहित्य व रचना ठरवता येणं हे अतिशय कौशल्याचे व जोखमीचे काम आहे.
आधुनिक तंत्रज्ञान
इमारत बांधणे हे एक मोठे गटकार्य असते. प्रत्यक्ष कामगार, ठेकेदार यांच्याकडून उद्योजक व कायदेतज्ज्ञ यांच्या मार्गदशनाखाली समन्वय साधत काम करून घ्यावे लागते. तसे पाहिले, तर कामाचा मोठा ताण येतो. मोठमोठी कामे वेळेत पूर्ण करण्यासाठी साहित्य मिळवणे, त्याची वाहतूक, परवानग्या मिळवणे, पाण्याची व विजेची व्यवस्था करणे ही सगळी कसरतीची कामे असतात.
यात आर्थिक जोखीम मोठ्या प्रमाणावर असते. बहुतेक ठिकाणी अभियंत्यांना प्रत्यक्ष काम करावे लागले नाही, तरी बांधकामावर पर्यवेक्षण (सुपरव्हिजन) करावे लागते. धरणे किंवा रस्ते यांसारख्या मोठ्या कामांमधे अचूक मापनासाठी हवाई छायाचित्रण, कृत्रिम उपग्रह छायाचित्रण, रेडिओ संकेत, लेजर किरणे, ध्वनिशलाका इत्यादींमार्फत मिळालेल्या माहितीचे नकाशांमध्ये परिवर्तन केले जाते.
त्यामुळेच अभियंत्याला आधुनिक तंत्रज्ञानाची जाण असणे गरजेचे असते. अलीकडच्या काळात शाश्वत विकासासाठी पर्यावरणपूरक बांधकामाचे तंत्रज्ञान माहीत असणे गरजेचे झाले आहे. वाढत्या लोकसंखेमुळे उपलब्ध स्रोतांच्या मर्यादेमुळे मलनिःस्सारण व पाण्याचा पुनर्वापराचे तंत्र महत्त्वाचे झाले आहे.
प्रत्यक्ष काम
भारतासारख्या विकसनशील देशात मोठ्या प्रमाणात घरे व इतर बांधकामे सुरू आहेत. त्यामुळे स्थापत्य अभियांत्रिकीला मोठे महत्त्व प्राप्त झाले आहे. ज्याच्याकडे आधुनिक तंत्रज्ञानाचे ज्ञान आहे अशा अभियंत्याला मोठ्या प्रमाणात मागणी आहे व त्याला संगणक अभियंत्यापेक्षाही जास्त पगार मिळतो. मात्र, स्थिर नियुक्तीचे प्रमाण कमी असते.
वेगवेगळ्या प्रकल्पांवर काम पूर्ण होईस्तोवर नियुक्ती दिली जाते, परंतु मागणी खूप असल्याने काम मिळाले नाही असे सर्वसाधारणपणे होत नाही. कामाच्या ठिकाणी प्रत्यक्ष जाऊन लक्ष ठेवायचे असल्याने प्रवास करावा लागतो. बऱ्याच वेळा एकापेक्षा अधिक ठिकाणी बांधकाम चालू असते. त्यामुळे प्रवासाचे प्रमाण व ओढाताण वाढते.
कामाचे समाधान
बदलत्या काळात या क्षेत्रात मोठी आव्हाने आहेत. वेगवेगळ्या प्रकारच्या बांधकामांची गरज निर्माण झाली आहे. गरिबांसाठी स्वस्त, पण मस्त घरांपासून ते वृद्धाश्रमांच्यासाठीच्या विशेष घरांपर्यंत नवनवीन रचना बनवाव्या लागत आहेत. बैठ्या बंगल्यांपासून ५० मजली टोलेजंग इमारतीपर्यंत वेगवेगळ्या प्रकारची मागणी आहे. ग्रामीण भागातही पैसा निर्माण झाल्याने आणि शहरात काम करून निवृत्त झाल्यानंतर शहराच्या धकाधकीपासून दूर जाऊन राहण्याची इच्छा असलेले खूप जण आहेत.
त्यामुळे ग्रामीण भागातही टुमदार बंगले बांधून देण्याची मोठी मागणी आहे. मात्र, या कामासाठी ग्रामीण भागात जायची तयारी हवी. हे कार्यक्षेत्र थोडे असले तरी, या अभियंत्यांना शहराचे सुशोभीकरण केल्याचे, एखादी विशेष वास्तू उभे केल्याचे श्रेय मिळते. देशावर अथवा शहरावर आपला ठसा उमटवता येणे याचा आनंद काही औरच असतो, नाही का?
------------------------------------------------------------------------------------
Admission Guidance 2024: WhatsApp https://wa.me/917720025900
Get real-time alerts and all the news on your phone with the all-new VidyarthiMitra app. Download from Google Play
Aptitude Test | Career Counselling | Option From Filling | Admission Assistance |
Call 77200 25900 or 77200 81400
11th Admissions (FYJC) & DTE Cut-off | Cutoffs 2024 |
We bring you the fastest and most relevant notifications on Bank, Railways, and Govt Jobs. Stay Connected
Join us on WhatsApp https://wa.me/917720025900
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Get free Educational & jobs alerts on WhatsApp OR Telegram(https://t.me/VidyarthiMitra) Save this mobile number (77200 25900) on your phone as VidyarthiMitra.org and send WHATSAPP message (Your Name, City & Interest)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
'विद्यार्थी मित्र' जॉईन करा आणि मिळवा न्यूज, नोकरी, शासकीय व निमशासकीय नोकऱ्यांच्या जाहिराती व माहिती अगदी विनामूल्य ते ही आपल्या व्हॉटस्अॅपवर किंवा* *टेलेग्राम (https://t.me/VidyarthiMitra) हा मोबाईल नं. सेव्ह करून आपले <नाव>
10.jpg)
IGNOU January 2025 Re-registration Process Begins At ignou.ac.in
UGC To Offer UG Students Option To Shorten Or Extend Degree Durations Soon
20.jpg)
SRMJEEE PG 2025 Exam Dates Released At srmist.edu.in
ICAI CA Foundation January 2025 Exam Scheduled Revised
AILET 2025 Admit Card Released
VITREE 2025: Registration Date Extended Till November 27.
9.jpg)
RRB RPF SI Exam City Slip Out; Admit Card To Be Released Soon
19.jpg)
AILET 2025: Registration Fee Payment Date Extended Till 2 PM Today
CBSE Board Exam Schedule To Be Released Soon
Mumbai University - PhD कडे मुलींचाच ओढा अधिक, ५० टक्के पेक्षा जास्त अर्ज
7.jpg)
AILET 2025 Application
12.jpg)
AIIMS INI CET January 2025 Result
5.jpeg)
P BTC result 2024 for DElEd 1st semester out at btcexam.in
ICAI Result 2024 Date
पुणे विद्यापीठाच्या हिवाळी सत्र परीक्षा
CBSE Date Sheet 2025
MAH CET 2024 Admission
UCEED 2025 Registration Process Begins At uceed.iitb.ac.in
AICTE revises academic calendar for 2024-25 session
AILET 2025: NLU Delhi revises eligibility criteria
BTech in AI vs BTech in CSE
AIBE 19 registration underway
4.jpeg)
IIT Roorkee, Samarkand State University to introduce joint masters programme
SSUHS GNM Result 2024 Released
JNVST Class 6 Admission 2025: Navodaya Registration Last Date Extended
CGBSE 2024: Class 12 supplementary results out at cgbse.nic.in
Data Analytics vs Data Science: Is there a difference
TS ICET counselling 2024
4.jpeg)
120 students join IIT Jodhpur’s Hindi BTech programme
NIOS ODE Class 10, 12 Results 2024 Out At results.nios.ac.in
CBSE Central Sector Scholarship 2024-25 Registration Window Opens
Goa Medical College will now have 200 MBBS seats
DU UG Admission 2024
UPTAC Counselling 2024
ICAI CA inter exams starting on September 12, admit card details
FMGE December 2024
प्रवेशाची पायरी: पदवीनंतर आयआयएममधून एमबीए करण्यासाठी सीईटी
RTMNU Admission 2024
UGC NET Answer Key 2024 Challenge Window Ends Today
शासकीय तंत्रनिकेतन, पुणे येथे संस्थास्तरीय प्रवेश फेरी जाहीर
हॉटेल मॅनेजमेंट आणि टुरिझम अभ्यासक्रम प्रवेश प्रक्रिया २०२४-२५
नवोदितांसाठी कौशल्य विकास संधी
IIM Admission Process
AYUSH NEET UG Counselling 2024
AIBE 19 Registration 2024 Begins
NID DAT 2025 Registration Process Starts
IIT JAM 2025 Registration Process Starts
IGNOU re-extends July fresh admission 2024
Teachers Day 2024: Meet India’s best teachers
DU CSAS Round 3 Schedule 2024 Released
IGNOU June TEE Result 2024 Released
Rajasthan NEET UG Counselling 2024
AP BArch Admissions 2024
UGC NET 2024 Admit Card Out For Upto September 3 Exams
जर्मनीमध्ये रोजगारासाठी जाऊ इच्छिणाऱ्यांना भाषेचे मोफत प्रशिक्षण
GATE 2025 Registration Process Starts Tomorrow
TS ICET Counselling Dates 2024 Released
SSC Stenographer 2024 Application Correction Window Opens Today
AP EAMCET 2024 Counselling
ICSI CS June 2024 Result
Karnataka SSLC Exam 3 Result 2024 Declared
DU UG Admission 2024
TOP 5 Law Colleges in Maharashtra
Centre Directs AIIMS, Other Medical Institutes
NEET PG 2024 Result Declared
MCC NEET UG Counselling 2024 Round 1 Seat Allotment For MBBS, BDS
Top 5 Engineering Colleges
DU NCWEB Admission 2024: First cut-off list out
UPTAC BTech Round 3 Seat Allotment Result 2024 Today
ICMAI CMA June Result 2024 For Inter & Final Courses Declared
Application process begins for IIT Delhi’s Machine Learning
DU Admissions 2024
NEET & CET latest Admission Schedule
AIMA MAT PBT Admit Card 2024 To Be Out Today
Maharashtra SSC Supplementary Result 2024 Date And Time
KLEE Answer Key 2024 Released For LLB Exams
BSEB Bihar Sakshamta Pariksha 2 Admit Card 2024 Released
DU UG Admission 2024: First Allocation List Out
BHU Admission 2024 - UG Round 1 Seat Allotment Result
Delhi University CSAS First Allocation List To Be Released Today
ICAR AIEEA PG 2024 Result Out
MP NEET UG Counselling 2024 Timetable Released
.jpg)
NBSE, NCERT Released STSE In Mathematics, Science For Class 9
DU Admission 2024: Simulated Rank List Released
RTE Admission - RTE प्रवेशाला मुदतवाढ नाही
NIRF Rankings 2024 Releasing Today
CSIR UGC NET 2024 Result Releasing Soon
BHU UG Admission 2024: Registration Process Through CUET Starts
COMEDK Phase 2 Counselling 2024
Students of 8th to 12th Std. & Under Graduates
Aptitude Test | Expert Counselling | Discover Career
Enquiry : info@vidyarthimitra.org
For Mock Exams MHT-CET, JEE, NEET
More->
WhatsApp AlertsIndia's Leading Educational Web Portal now available on Google play store Click to Download
4.jpeg)
