1.jpg)
फेरस आणि नॉन फेरस धातूंच्या पत्राकामाला शीट मेटल वर्क्स असे संबोधण्यात येते.
हे पत्राकाम उत्पादन अभियांत्रिकीतील एक विशिष्ट व नियमित वापरण्यात येणारी प्रक्रिया आहे. शीट मेटल वर्क्समार्फत निर्मित वस्तू किंवा सुटे भाग यांचा घरगुती सांधनांपासून ते ऑटोमोबाईल व अन्य अभियांत्रिकीतील यंत्रंणांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापर होत आहे. शीट मेटल वर्क्स हे प्रेस मशिनवर केले जाते. त्यासाठी डायसेटचा वापर करण्यात येतो. अपेक्षित आकाराच्या वस्तूनूसार डाय सेटचे डिझाइन व डेव्हलपमेंट करावे लागते. डाय सेटमध्ये पंच व डाय हे दोन मुख्य कार्यकारी घटक असतात. बहुसंख्य औद्योगिक व बिनऔद्योगिक वस्तूंचे उत्पादन शीट मेटल वर्क्समार्फत होत असल्याने प्रेस वर्किंग उद्योग रोजगाराभिमुख ठरला आहे.
प्रेसवर होणाऱ्या प्रक्रिया
कटिंग आणि फॉर्मिंग या दोन मुख्य शीर्षकांखाली प्रेसवर करण्यात येणाऱ्या सर्व प्रक्रियांची वर्गवारी झालेली आहे. कटिंग प्रक्रियेत शीट मेटल त्याच्या उच्चतम शक्तीपेक्षा जास्त शक्तीवर ताणले जाऊन ते हव्या त्या आकारात शिअरिंग स्टेसेसने कापले जाते. फॉर्मिंगमध्ये मात्र शीट मेटल त्याच्या उच्चतम शक्तीच्या खाली ताणले जाते. त्यामुळे या प्रक्रियेत सीट मेटलचे कापणे न होता शीट मेटल हव्या त्या आकारात रूपांतरित होते. कटिंग आणि फॉर्मिंगच्या वेगवेगळ्या प्रक्रिया आहेत. कटिंग प्रक्रियेत ब्लँकिंग, पंचिंग, नॉचिंग, परफोरेटिंग, ट्रिमिंग, शेव्हिंग, स्लिटिंग आणि स्किजिंग या प्रक्रिया मोडतात. वरील सर्व कटिंग आणि फॉर्मिंग प्रक्रियांनुसार बहुतांश सर्व प्रकारचे शीट मेटल वर्क्स चालते.
कटिंग आणि फॉर्मिंग प्रक्रियांसाठी वेगवेगळ्या प्रकारच्या प्रोसेस असतात. शक्ती स्रोत, रॅम चालविण्याची पद्धत, स्लाइडची संख्या, फ्रेमचा प्रकार ठरतो. प्रेस वर्किंग करणारे अनेकदा मोठे, मध्यम आणि लघु स्वरूपाचे उद्योग पहावयास मिळतात. प्रत्येक उद्योगाची स्वतःची शीट मेटल वर्क्समधील ठरावीक वैशिष्ट्यता दिसते. फेरस व नॉनफेरस मेटलचे प्रेस वर्किंग हे वैविध्यपूर्ण स्वरूपाचे काम आहे.
आयटीआय/एनसीव्हीटी प्रमाणपत्रधारक, अभियांत्रिकीच्या मेकॅनिकल, उत्पादन आणि औद्योगिक शाखांतील पदवी/पदविका उमेदवारांना प्रेस वर्किंगमधील रोजगार नेहमीच खुणावतो. डाय सेट डिझाइन आणि डेव्हलपमेंट हे काम अभियांत्रिकी ज्ञानाधिष्ठित असावे लागते. अंतिम अपेक्षित वस्तूंच्या रचनेनुसार डायसेट डिझाइन व डेव्हलमेंट काम अभियंत्यांची शास्त्रशुद्ध कल्पकता वाढविते.
क्वालिटी कंट्रोल
नवनवीन तंत्रज्ञानामुळे प्रत्येक ठिकाणी गुणवत्तेचा निकष अतिशय गांभीर्याने हाताळला जात आहे. सहाजिकच सर्व उद्योगांना स्पर्धेत टिकविण्यासाठी गुणवत्तेशी मैत्री करणे भाग पडले आहे. अभियांत्रिकी प्रक्रियेतून उत्पादित झालेल्या वस्तूची गुणवत्ता पडताळणी पद्धती व गुणवत्ता नियंत्रण साधणे ही उत्पादित वस्तूच्या अचुकतेनुसार निवडली जातात. अभियांत्रिकीतील उत्पादित वस्तूंचे मोजमाप शास्त्र म्हणजे मेट्रोलॉजी होय. उत्पादित झालेली अंतिम वस्तू ठरलेल्या मोजमापात मोडते की नाही याचा निर्णय गेजिंगमध्ये होतो. मोठ्या संख्येत उत्पादित झालेल्या वस्तूंची गुणवत्ता ठरविण्यासाठी गेजिंगचा वापर होतो. तेव्हा मेट्रोलॉजीमध्ये गेजिंग हे गुणवत्ता नियंत्रणाचे प्रमुख प्रभावी अस्त्रांपैकी एक समजले आहे.
अभियांत्रिकीच्या सुट्या घटकांची अथवा अंतिम असेम्बलीची गुणवत्ता उत्पादन करणाऱ्या मशिनच्या अचूकतेवर ठरते. यंत्र अभियांत्रिकीमध्ये उच्चतम अचूकता देणाऱ्या वेगवेगळ्या प्रकारच्या मशिनचा सातत्याने विकास होत आहे. उच्चतम अचूकता असणाऱ्या घटकांची, सुट्या भागांची अथवा अंतिम अॅसेम्बलीची गुणवत्ता नियंत्रण साधनेही अधिकाधिक संवेदनशील व तुल्यबळ अचूकतेची विकसित झालेली आहेत.
उच्च अचूकता निर्माण करणाऱ्या मशिनची अचूकता पडताळणी हेही काम विशेष बनले आहे. मशिनच्या अचूकतेचे मूल्यांकन वेळोवेळी करावे लागते. कारण कोणत्याही स्वरूपाचे उत्पादन बाद होऊ न देण्याचा प्रत्येक उद्योजक काळजी घेत असतो. अभियांत्रिकी वस्तूची एकसारख्या अचूकतेची जोपासना ही गुणवत्ता व्यवस्थापनात क्वॉलिटी इंजिनिअर अंतिम वस्तू, घटक किंवा अॅसेम्बली प्रमाणिक करतो. अभियांत्रिकीच्या सर्व छोटे मोठे उद्योग, कारखाने, प्रकल्प यामध्ये क्वॉलिटी इंजिनिअर हे पद हमखास पहावयास मिळते.
मेकॅनिकल, प्रॉडक्शन आणि इंडस्ट्रिअल इंजिनिअरिंग शाखांच्या पदवी अथवा पदविकाधारकांनी क्वॉलिटी इंजिनिअर म्हणून खासगी यंत्र अभियांत्रिकी उद्योग, कंपनी अथवा मोठ्या प्रकल्पांमध्ये नोकरी मिळविता येते. मेट्रोलॉजीमध्ये मोडणाऱ्या सर्व मोजमाप साधनांचे राष्ट्रीय प्राधिकृत प्रयोगशाळांकडून किंवा त्यांनी परवानगी दिलेल्या माध्यमांकडून कॅलिब्रेशन प्रक्रियेशी क्वॉलिटी इंजिनिअरिंगचा थेट संबंध येतो. कॅलिब्रेशन निष्णात इंजिनिअरिंग हा देखील गुणवत्ता व्यवस्थापन प्रणालीचा महत्त्वाचा घटक असतो. क्वॉलिटी इंजिनिअर म्हणून मिळविलेला अनुभव उमेदवाराला डिझाइन आणि उत्पादन यातील ताळमेळ कसा असतो हे शिकवतो.
लेखक -- राजेश ओहोळ
----------------------------------------------------------------------------------------------------
1.jpg)
Admission Guidance 2021: WhatsApp https://wa.me/917720025900
Get real-time alerts and all the news on your phone with the all-new VidyarthiMitra app. Download from Google Play
Aptitude Test | Career Counselling | Option From Filling | Admission Assistance |
Call 77200 25900 or 77200 81400
11th Admissions (FYJC) & DTE Cut-off | Cutoffs 2021 |
We bring you the fastest and relevant notifications on Bank, Railways, and Govt Jobs. Stay Connected
Join us on WhatsApp https://wa.me/917720025900
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Get free Educational & jobs alert on WhatsApp OR Telegram(https://t.me/VidyarthiMitra) Save this mobile number (77200 25900) on your phone as VidyarthiMitra.org and send WHATSAPP message (Your Name, City & Interest)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
'विद्यार्थी मित्र' जॉईन करा आणि मिळवा न्यूज, नोकरी, शासकीय व निमशासकीय नोकऱ्यांच्या जाहिराती व माहिती अगदी विनामूल्य ते ही आपल्या व्हॉटस्अॅपवर किंवा* *टेलेग्राम (https://t.me/VidyarthiMitra) हा मोबाईल नं. सेव्ह करून आपले <नाव> <शहराचे नाव> <नोकरी> ७७२०० २५९०० मेसेज पाठवा.
‘बीबीए/बीसीए’ला ‘सीईटी’ का?
Career Opportunities in Physiotherapy
UPSC Exam Preparation Tips
दातांचे डॉक्टर व्हायचंय?
Career In Fashion Designing
एनसीसी उमेदवारांना भारतीय सैन्यात थेट अधिकारी होण्याची संधी
‘डिझाइन’मध्ये करिअर करायचंय?
12.jpg)
माझी स्पर्धा परीक्षा: ‘प्लॅन बी’ वेळेत निश्चित करा
2.jpg)
AI Trends 2024
वर्क फ्रॉम होम करायचे आहे? मग, ‘हे’ करिअर ऑप्शन आहेत बेस्ट
4.jpg)
These are the top 5 Indian cities with highest employer intent
How To Prepare For NEET UG Along With Class 12 Board Exam
MPPSC Result 2019 Out
Skill Development Courses 2024
UPSC Free Coaching
Career Tips
एनआयटी एमसीए कॉमन प्रवेश परीक्षा
5.jpg)
नवीन शैक्षणिक धोरणातही ‘एआय’चा समावेश!
स्पर्धेत धावण्यापूर्वी
9.jpg)
जाहिरात क्षेत्रात करिअर करायचे आहे? मग, ‘हे’ कोर्सेस तुम्ही करायलाच हवेत
Career Tips
6.jpg)
एमपीएससीची तयारी
8.jpg)
डिजिटल मार्केटिंग - काळाची गरज
Career Options for Arts Stream
करिअर घडविताना : आर्किटेक्चरसाठी प्रवेश प्रक्रिया
नोकरीची संधी
1.jpeg)
स्पर्धेत धावण्यापूर्वी:कौशल्ये शिकणे गरजेचे
तुम्हाला Apple मध्ये जॉब कसा मिळू शकतो?
Career In Railways
करिअरमध्ये अपयशाची चिंता न करता शिकत राहणे महत्वाचे
.png)
UPSC-MPSC : समुद्राची पातळी वाढणे म्हणजे काय
कॉर्पोरेट कम्युनिकेटर बनायचंय? जाणून घ्या या क्षेत्रातील संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: जॉइंट एन्ट्रन्स स्क्रीनिंग टेस्ट
.jpg)
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: इंग्रजी अभ्यासानंतरच्या करिअरच्या वाटा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: पाठांतराच्या 'या' सोप्या टिप्स नक्की वाचा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: विदेशात शिक्षणाची संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: अकरावी ऑनलाईन प्रवेशासाठी आज अखेरची संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: फूटवेअर डिझायनिंगमध्ये उत्तम करिअर संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: नऊ रंग करिअरचे
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: स्पर्धा जिंकण्यासाठी ‘एआय’ आधारित मार्केटिंग
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: खगोल भौतिकी प्रवेश परीक्षा
1.jpg)
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: आवडीचे क्षेत्र निवडताना
Career Guidance 2023: Important tips for UPSC Interview round
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: नोकरीसाठीच स्पर्धा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: करिअरची निवड करताना
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: इव्हेंट मॅनेंजमेंटमधील करिअर संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: ध्यानधारणा आणि अभ्यास
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: उच्च शिक्षण आणि मानसिक स्वास्थ्य
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: आवडीचे करिअर क्षेत्र
1.jpg)
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: जॉईंट अ‍ॅडमिशन टेस्ट फॉर मास्टर
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: एनडीएच्या परीक्षेची तयारी कशी करावी?
3.jpg)
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: सामाजिक मानसशास्त्र वृत्ती
.jpg)
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: चॅटजीपीटी/एआय/डिकोडिंग/कोडिंग
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: विपश्‍यना आणि जीवन
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: कॉमन लॉ ॲडमिशन टेस्ट
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: एक्साइज इन्स्पेक्टर
.jpg)
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: ‘स्टेम’ क्षेत्रातील मुलींचे शिक्षण आणि प्रतिनिधित्व
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: तुम्हाला प्रश्न पडतात का?
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: कौशल्याधिष्ठित जगाचा ‘स्किल्ड’ पासवर्ड
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: संवादाचं कौशल्य
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: गुगल कंपनीमध्ये इंटर्नशिप आणि नोकरीची सुवर्णसंधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: हिंदी भाषेमधील करिअरचे पर्याय
महाराष्ट्र अभियांत्रिकी शिक्षक सेवा गट-अ’ पदांची भरती २०२३
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: सांस्कृतिक उपक्रमावरील सहअभ्यासक्रम
SSC CGL Result 2023: CGL Tier 1 declared
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: सर्वोच्च व्यावसायिक करिअर!
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: ग्रॅज्युएट अॅप्टिट्यूड टेस्ट इन इंजिनिअरिंग
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: कम्फर्ट झोनमधून बाहेर पडा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: सकारात्मक बदलांच्या पाऊलखुणा
वाटा करिअरच्या २०२३: इंजिनिअरिंग प्रवेश परीक्षा
.jpg)
वाटा करिअरच्या २०२३: बी.टेक मध्ये सर्वाधिक प्लेसमेंट असलेले ट्रेड जाणून घ्या
वाटा करिअरच्या २०२३: पेंट टेक्नॉलॉजीमध्ये करिअर संधी
वाटा करिअरच्या २०२३: डिझास्टर मॅनेजमेंट क्षेत्रात करिअर संधी
वाटा करिअरच्या २०२३: संगणकासह संलग्न शाखांकडेच कल
2.jpg)
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: विद्यार्थ्यांच्या शिकण्यातील अडथळे
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: परदेशी शिक्षणासाठी चेवनिंग शिष्यवृत्ती
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: बाह्य व्यक्तिमत्त्व
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: नर्सिंग वैद्यकीय क्षेत्रातील उत्तम करिअर
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: ग्रॅज्युएट अॅप्टिट्यूड टेस्ट इन इंजिनिअरिंग
वाटा करिअरच्या २०२३: फॅशन इंडस्ट्रीमध्ये नोकरीच्या चांगल्या संधी
वाटा करिअरच्या २०२३: नोकरीच्या चांगल्या संधीसाठी प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम
Indian Coast Guard Recruitment 2023
वाटा करिअरच्या २०२३: मुक्त, दूरस्थ आणि ऑनलाइन पद्धतीचे शिक्षण
ISRO IPRC Admit Card out for CBT 2023
Students of 8th to 12th Std. & Under Graduates
Aptitude Test | Expert Counselling | Discover Career
Enquiry : info@vidyarthimitra.org
For Mock Exams MHT-CET, JEE, NEET
More->
WhatsApp AlertsIndia's Leading Educational Web Portal now available on Google play store Click to Download
.jpg)
2.jpg)
8.jpg)
.png)
