Two roads diverged in a wood and I
I took the one less travelled by,
And that has made all the difference.
- Robert Frost
या विख्यात कवितेत आयुष्यातील योग्य निवड करण्याचं महत्त्व अधोरेखित केले आहे. जंगलात जाताना दोन दिशांनी फुटणाऱ्या पाऊलवाटा दिसल्या. त्यातीलच एक कमी रुळलेली वाट मी निवडली आणि त्याने माझ्या जगण्यात सर्व फरक केला. कमी रुळलेले असे मार्गच जीवनात स्वतःचा ठसा उमटवण्यास मदत करतात.
ज्यावर आपले भविष्य आकारणार आहे तो निर्णय आपण कसा घेतो? आयुष्याला कलाटणी देणारा, दिशा देणाऱ्या अशी शाखा, करिअर, संस्था इत्यादी विषयाची निवड आपण कोणत्या निकषांवर करतो? आवश्यक त्या निष्कर्ष कोणत्या तत्त्वांच्या आधारे आपण घेत असतो? या सर्व निर्णय प्रक्रियेला आवश्यक असणारे कौशल्य, क्षमता आपण प्राप्त केल्या आहेत का? एकदा का बाण हातातून निसटला की तो परत माघारी घेणं अवघडच. या सगळ्याचा विचार करणं ही प्रथम आवश्यक बाब. त्या अनुषंगाने पुढील काही क्षमता समृद्धी गुणांचा विकास आपण करून घेतला आहे का हे पहाणे आवश्यक.
सदसद्विवेक बुद्धी
कोणताही निर्णय हा सारासार विचार करून मगच घेतलेला असावा. निर्णय किंवा निवड करताना ती शहाणपणाने आणि विचारपूर्वक केलेली कृती असली पाहिजे. महत्त्वाचे म्हणजे निर्णय घेणं ही प्रक्रिया बौद्धिक आहे, ती मानसिक आणि भावनिक नाही हे जाणून घेतला पाहिजे. प्रत्येक निर्णय हा योग्य-अयोग्य, फायदे-तोटे, अशा ऐरणीवर तपासून पाहिलेला असावा. निर्णय घेताना काय डोकं गहाण ठेवलं होत का? असं नंतर कुणी म्हणायला नको.
तार्किकता
कार्य कारण भाव हा तार्किकतेत महत्त्वाचा. सहज सांगायचे झाले तर, काय केले असता काय होईल याचा केलेला विचार. स्वतःच्या मनाला अनेक प्रश्न विचारून त्याला आपल्याला समाधान मिळेल असे उत्तर जोपर्यंत मिळत नाही तोपर्यंत केलेला विचार आवश्यक. अगदी सोप्या भाषेत सांगायचे तर, तार्किक विचार निष्कर्ष किंवा समाधानापर्यंत पोहोचण्यासाठी तथ्ये आणि पुरावे यावरून घेतलेला निर्णय. तुमच्या विचार प्रक्रियेत तर्क आणि वितर्क या दोन्हींचा वापर करायला हवा.
चौकटीबाहेरचा विचार
केवळ चाकोरीबद्धपणे विचार न करता जरा वेगळा विचार करून पाहिला तर आपल्या योग्य दिशा सापडल्याचा आनंद मिळेल. सगळे ज्या विचारांनी जात आहेत त्याच विचारांचा पाठपुरावा करण्यात काहीच हाशील नाही. प्रवाहापेक्षा वेगळा विचार महत्त्वाचा. स्वतःभोवती अदृश्य परंपरांची भिंत बांधून आपण स्वतःची आणि इतरांची प्रगतीही साधू शकत नाही. जरा पलिकडे जाऊन विचार केलात तर नवी दिशा गवसेल. तसा शोध मात्र घ्यायला हवा.
भविष्यवेध
भविष्यात आपल्याला काय व्हायचं आहे याचा विचार आजच करणे गरजेचे आहे. स्वतःला त्या स्थानी पाहणं आवश्यक आहे. मी काय करू शकतो याची जाणीव जोपासून त्याचे पुढे काय उपयोग होणार आहे हा विचार महत्त्वाचा. इतिहासात रमून न रहाता, वर्तमानात जगून भविष्याचा वेध घेता येणं आवश्यक. स्वतःला आरशात बघून योग्य काय ते ठरवा.
दिवास्वप्न
स्वप्न पहाणं अर्थात कल्पना करणं गरजेचं असतं. त्यातूनच दिशा गवसत असते. अशी स्वप्न जी प्रत्यक्षात आणता येणं शक्य आहे. तरच जगण्याच्या धडपडीला सुरुवात होते. अन्यथा आपण आहे त्यात अल्पसंतुष्ट होऊन जातो. अस्वस्थ करतं ते स्वप्न. ते साकारण्यासाठी सर्व आटापिटा.
ध्येयनिश्चिती
जगताना आपली ध्येय नक्की केलेली असली पाहिजे. जवळची आणि दूरवरची अशी उद्दिष्टे नक्की असतील तर जीवनाचे ध्येय गाठणे सहज होते. पण ध्येय नसलेलं जीवन म्हणजे किनारा नसलेली नौकाच.
माहिती संपादन
निर्णय घेण्यापूर्वी आपल्या आवडणाऱ्या करिअर, शाखा, कॉलेज विषयी जास्तीत जास्त माहिती मिळवा. संशोधक वृत्तीने मिळालेल्या माहितीचे पृथक्करण, विश्लेषण करा, त्यातील काय सोडायचं आणि काय घ्यायचं ते ठरवा. अर्धवट माहितीच्या आधारे घेतलेला निर्णय धोक्याचा.
लक्षात ठेवा आपण कोणताही निर्णय घेतला तरी तो महत्त्वाचाच असणार. समाजाला केवळ इंजिनिअर, डॉक्टर, संगणक तज्ज्ञ नको असतात, तर हवे असतात सक्षम शिक्षक, कौशल्यपूर्ण कामगार, कर्तव्यदक्ष अधिकारी, सुजाण नागरिक. ते बनण्यासाठी शुभेच्छा!
लेखक - डॉ. उमेश प्रधान udpradhan@gmail.com
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Admission Guidance 2021: WhatsApp https://wa.me/917720025900
Get real-time alerts and all the news on your phone with the all-new VidyarthiMitra app. Download from Google Play
Aptitude Test | Career Counselling | Option From Filling | Admission Assistance |
Call 77200 25900 or 77200 81400
11th Admissions (FYJC) & DTE Cut-off | Cutoffs 2021 |
We bring you the fastest and relevant notifications on Bank, Railways, and Govt Jobs. Stay Connected
Join us on WhatsApp https://wa.me/917720025900
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Get free Educational & jobs alert on WhatsApp OR Telegram(https://t.me/VidyarthiMitra) Save this mobile number (77200 25900) on your phone as VidyarthiMitra.org and send WHATSAPP message (Your Name, City & Interest)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
'विद्यार्थी मित्र' जॉईन करा आणि मिळवा न्यूज, नोकरी, शासकीय व निमशासकीय नोकऱ्यांच्या जाहिराती व माहिती अगदी विनामूल्य ते ही आपल्या व्हॉटस्अॅपवर किंवा* *टेलेग्राम (https://t.me/VidyarthiMitra) हा मोबाईल नं. सेव्ह करून आपले <नाव> <शहराचे नाव> <नोकरी> ७७२०० २५९०० मेसेज पाठवा.
Career Opportunities in Physiotherapy
UPSC Exam Preparation Tips
दातांचे डॉक्टर व्हायचंय?
Career In Fashion Designing
एनसीसी उमेदवारांना भारतीय सैन्यात थेट अधिकारी होण्याची संधी
‘डिझाइन’मध्ये करिअर करायचंय?
माझी स्पर्धा परीक्षा: ‘प्लॅन बी’ वेळेत निश्चित करा
AI Trends 2024
वर्क फ्रॉम होम करायचे आहे? मग, ‘हे’ करिअर ऑप्शन आहेत बेस्ट
These are the top 5 Indian cities with highest employer intent
How To Prepare For NEET UG Along With Class 12 Board Exam
MPPSC Result 2019 Out
Skill Development Courses 2024
UPSC Free Coaching
Career Tips
एनआयटी एमसीए कॉमन प्रवेश परीक्षा
नवीन शैक्षणिक धोरणातही ‘एआय’चा समावेश!
स्पर्धेत धावण्यापूर्वी
जाहिरात क्षेत्रात करिअर करायचे आहे? मग, ‘हे’ कोर्सेस तुम्ही करायलाच हवेत
Career Tips
एमपीएससीची तयारी
डिजिटल मार्केटिंग - काळाची गरज
Career Options for Arts Stream
करिअर घडविताना : आर्किटेक्चरसाठी प्रवेश प्रक्रिया
नोकरीची संधी
स्पर्धेत धावण्यापूर्वी:कौशल्ये शिकणे गरजेचे
तुम्हाला Apple मध्ये जॉब कसा मिळू शकतो?
Career In Railways
करिअरमध्ये अपयशाची चिंता न करता शिकत राहणे महत्वाचे
UPSC-MPSC : समुद्राची पातळी वाढणे म्हणजे काय
कॉर्पोरेट कम्युनिकेटर बनायचंय? जाणून घ्या या क्षेत्रातील संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: जॉइंट एन्ट्रन्स स्क्रीनिंग टेस्ट
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: इंग्रजी अभ्यासानंतरच्या करिअरच्या वाटा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: पाठांतराच्या 'या' सोप्या टिप्स नक्की वाचा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: विदेशात शिक्षणाची संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: अकरावी ऑनलाईन प्रवेशासाठी आज अखेरची संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: फूटवेअर डिझायनिंगमध्ये उत्तम करिअर संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: नऊ रंग करिअरचे
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: स्पर्धा जिंकण्यासाठी ‘एआय’ आधारित मार्केटिंग
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: खगोल भौतिकी प्रवेश परीक्षा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: आवडीचे क्षेत्र निवडताना
Career Guidance 2023: Important tips for UPSC Interview round
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: नोकरीसाठीच स्पर्धा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: करिअरची निवड करताना
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: इव्हेंट मॅनेंजमेंटमधील करिअर संधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: ध्यानधारणा आणि अभ्यास
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: उच्च शिक्षण आणि मानसिक स्वास्थ्य
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: आवडीचे करिअर क्षेत्र
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: जॉईंट अॅडमिशन टेस्ट फॉर मास्टर
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: एनडीएच्या परीक्षेची तयारी कशी करावी?
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: सामाजिक मानसशास्त्र वृत्ती
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: चॅटजीपीटी/एआय/डिकोडिंग/कोडिंग
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: विपश्यना आणि जीवन
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: कॉमन लॉ ॲडमिशन टेस्ट
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: एक्साइज इन्स्पेक्टर
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: ‘स्टेम’ क्षेत्रातील मुलींचे शिक्षण आणि प्रतिनिधित्व
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: तुम्हाला प्रश्न पडतात का?
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: कौशल्याधिष्ठित जगाचा ‘स्किल्ड’ पासवर्ड
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: संवादाचं कौशल्य
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: गुगल कंपनीमध्ये इंटर्नशिप आणि नोकरीची सुवर्णसंधी
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: हिंदी भाषेमधील करिअरचे पर्याय
महाराष्ट्र अभियांत्रिकी शिक्षक सेवा गट-अ’ पदांची भरती २०२३
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: सांस्कृतिक उपक्रमावरील सहअभ्यासक्रम
SSC CGL Result 2023: CGL Tier 1 declared
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: सर्वोच्च व्यावसायिक करिअर!
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: ग्रॅज्युएट अॅप्टिट्यूड टेस्ट इन इंजिनिअरिंग
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: कम्फर्ट झोनमधून बाहेर पडा
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: सकारात्मक बदलांच्या पाऊलखुणा
वाटा करिअरच्या २०२३: इंजिनिअरिंग प्रवेश परीक्षा
वाटा करिअरच्या २०२३: बी.टेक मध्ये सर्वाधिक प्लेसमेंट असलेले ट्रेड जाणून घ्या
वाटा करिअरच्या २०२३: पेंट टेक्नॉलॉजीमध्ये करिअर संधी
वाटा करिअरच्या २०२३: डिझास्टर मॅनेजमेंट क्षेत्रात करिअर संधी
वाटा करिअरच्या २०२३: संगणकासह संलग्न शाखांकडेच कल
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: विद्यार्थ्यांच्या शिकण्यातील अडथळे
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: परदेशी शिक्षणासाठी चेवनिंग शिष्यवृत्ती
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: बाह्य व्यक्तिमत्त्व
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: नर्सिंग वैद्यकीय क्षेत्रातील उत्तम करिअर
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: ग्रॅज्युएट अॅप्टिट्यूड टेस्ट इन इंजिनिअरिंग
वाटा करिअरच्या २०२३: फॅशन इंडस्ट्रीमध्ये नोकरीच्या चांगल्या संधी
वाटा करिअरच्या २०२३: नोकरीच्या चांगल्या संधीसाठी प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम
Indian Coast Guard Recruitment 2023
वाटा करिअरच्या २०२३: मुक्त, दूरस्थ आणि ऑनलाइन पद्धतीचे शिक्षण
ISRO IPRC Admit Card out for CBT 2023
विद्यार्थी पालक संवाद २०२३: फॅशन डिझायनिंग क्षेत्रातील करिअरच्या संधी
Student Parent Dialogue 2023: MBA Entrance Exam