Blog
MockExam

Higher Education

Higher Education

मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या

PUBLISH DATE 13th October 2020

मानवी मनाचा शास्त्रशुद्ध रीतीने वेध घेणारी ही विद्याशाखा आहे. आपल्या शरीराला ज्याप्रमाणे इजा होते तशीच आपल्या मनालादेखील नैसर्गिक आपत्ती, नात्यामधील ताणतणाव यामुळे इजा होते.

अशा परिस्थितीमध्ये विविध वयोगटातील लोकांना मानसशास्त्रज्ञांचा आधार आवश्यक असतो. अभ्यासाच्या तणावाखाली असणारा विद्यार्थी, ऑफिसमधील जीवघेणी स्पर्धा, अपेक्षांचं ओझं, मानवी किंवा नैसर्गिक आपत्तीमध्ये होणारा जवळच्या व्यक्तीचा मृत्यू आणि त्याचप्रमाणे बदलत्या जीवनशैलीचे असणारे प्रश्न आदी सर्व बाबींकडे पाहिल्यावर लक्षात येतं की, आजच्या मानवी आयुष्यातील मानसिक व भावनिक समस्याही तीव्र बनत आहेत. या वेळी आवश्यकता असते ती यामधून वाट दाखवणाऱ्या समुपदेशकाची! मानसशास्त्रामध्ये विविध क्षेत्रानुसार स्पेशलायझेशन करता येतं. त्यातील काही पर्याय पुढीलप्रमाणे...

सोशल सायकोलॉजिस्ट

समाजातील जात, धर्म, वर्ण, निवास, आर्थिक स्तर, लिंग, वय इत्यादी आधारांवर होणाऱ्या विविध गटांच्या वर्तणुकीचा अभ्यास व विश्लेषण करणारी ही शाखा आहे. या शाखेमध्ये संशोधनावर विशेष भर दिला जातो. यामध्ये व्यक्तीचा एकट्याचा विचार न करता त्याचा विशिष्ट समाजघटक म्हणून विचार केला जातो. त्यानुसार त्या-त्या समूहासाठी काम केलं जातं. उदाहरणार्थ, महिला सबलीकरण, दारिद्रयषेखालील कुटुंबं आदिवासी यामध्ये समूहानुरूप कौन्सेलिंग केलं जातं. त्या समूहाला आर्थिक दृष्टीनं सक्षम करणं तसंच त्यांचं जीवनमान उंचावणं यासाठी प्रयत्न केला जातो. साधारणत: सोशल वर्कच्या जवळ जाणारी ही शाखा आहे. विविध क्षेत्रांत काम करणाऱ्या स्वयंसेवी संस्थांमध्ये त्या-त्या समाजघटकांच्या समस्यांचं विश्लेषण करून त्यांच्या प्रगतीचा विचार करण्याचं काम या शाखेत केलं जातं.

क्लिनिकल सायकोलॉजी

नवजात शिशूपासून वृद्धावस्थेपर्यंत वयोमानानुसार व्यक्तीमध्ये होणाऱ्या मानसिक बदलांचा अभ्यास करणारी ही शाखा आहे. या शाखेमध्ये व्यक्तीचे अ‍ॅसेसमेंट (यासाठी विविध टेस्टचा उपयोग केला जातो. उदाहरणार्थ, बुद्धय़ांक चाचणी, व्यक्तिमत्त्व चाचणी वगैरे), रोगनिदान करणं, त्यावर उपचार करणं व मानसिक असंतुलन दूर करणं आदी कामांचा क्लिनिकल सायकोलॉजीत समावेश होतो. यामध्ये रुग्णांना भेटीच्या वेळा (Seating) देऊन त्यांच्याशी संवाद साधून उपचार केले जातात. या पेशातील व्यक्ती रुग्णांना औषधं देत नाहीत. (औषध देण्याचं काम सायकिअ‍ॅट्रिस्ट म्हणजेच मनोविकारतज्ज्ञ करतात.) मानसशास्त्रातील ही सर्वात मोठी उपशाखा आहे. यामध्ये मुलांचं मानसिक आरोग्य, प्रौढांचं मानसिक आरोग्य, भिन्न मती मुलं, भावनिक असंतुलन यासारख्या विषयात स्पेशलायझेशन करता येतं.

क्लिनिकल सायकोलॉजिस्ट प्रामुख्याने हॉस्पिटल्समध्ये काम करतात. त्याचप्रमाणे डॉक्टरांप्रमाणे स्वत:ची प्रॅक्टिसदेखील सुरू करतात.

इंडस्ट्रियल सायकोलॉजिस्ट

यामध्ये व्यक्तीच्या कामाच्या ठिकाणाच्या वर्तणुकीचा अभ्यास केला जातो. कामगारांची उत्पादनक्षमता व कामाचा दर्जा वाढावा यासाठी त्यांच्या मानसिकतेचा वेध घेऊन कार्यक्रम ठरवण्यामध्ये या शाखेची मोलाची मदत होते. याबरोबरीनेच कंपन्यांच्या मनुष्यबळ (Human Resource) विभागामध्ये त्या-त्या कामासाठी योग्य माणूस निवडण्यासाठी या शाखेतील मानसशास्त्रज्ञांची नियुक्ती केली जाते. एमबीएच्या (Human Resource) समकक्ष दर्जा या शाखेतील एमए उमेदवारीला दिला जातो. या शाखेतील तज्ज्ञांना कामगार आणि अधिकाऱ्यांच्या सर्वेक्षणाचे नमुने तयार करावे लागता. त्याचप्रमाणे सर्वेक्षणानंतर त्याचं विश्लेषण करून त्याचे रिपोर्ट मॅनेजमेंटला उपाययोजनांसाठी सादर करावे लागतात. या क्षेत्रात काम करण्यासाठी सांख्यिकी (statisticas) आणि संशोधन (research) या क्षेत्रांची आवड महत्त्वाची ठरते.

० कौन्सेलिंग

या शाखेची व्याप्तीदेखील बरीच मोठी आहे. जीवनाच्या विविध टप्प्यांवर समुपदेशन करण्याचं काम हे मानसशास्त्रज्ञ करतात.

फॅमिली कौन्सेलिंग- यामध्ये नवरा-बायकोमधील ताणतणावाचं निवारण केलं जातं.

प्री-मॅरेज कौन्सेलिंग- यामध्ये जोडीदार निवडताना कसा विचार केला पाहिजे याबाबतचं मार्गदर्शन केलं जातं.

एज्युकेशनल कौन्सेलिंग- यामध्ये मुलांच्या शिक्षणाशी संबंधित समस्या समजून त्याचं निराकरण केलं जातं. मानसशास्त्राचे हे प्रमुख चार विभाग आहेत. याबरोबरीनेच अनेक विषयांमध्ये अधिक अभ्यास करणंदेखील सुरु आहे.

मानसशास्त्रातील आणखीन काही शाखा-उपशाखा आणि करिअरच्या संधी याविषयी पुढच्या भागात माहिती घेऊ या.

MHT-CET PCB & PCM Mock Test 2020

NEET & JEE Mains Mock Test

Get real-time alerts and all the news on your phone with the all-new VidyarthiMitra app. Download from Google Play

Aptitude Test | Career Counselling | Option From Filling | Admission Assistance | 

Call 77200 25900 or 77200 81400

11th Admissions (FYJC) & DTE Cut-off | Cutoffs 2020 |

We bring you the fastest and relevant notifications on Bank, Railways, and Govt Jobs. Stay Connected 
Join us on WhatsApp https://wa.me/917720025900

| Cutoffs & Opening Closing Ranks => CSAB 2020 | JoSSA 2020 | MHT-CET 2020 | MBA 2020 | Pharmacy 2020 | Polytechnic 2020

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Get free Educational & jobs alert on WhatsApp OR Telegram(https://t.me/VidyarthiMitra) Save this mobile number (77200 25900) on your phone as VidyarthiMitra.org and send WHATSAPP message (Your Name, City & Interest)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
'विद्यार्थी मित्र' जॉईन करा आणि मिळवा न्यूज, नोकरी, शासकीय व निमशासकीय नोकऱ्यांच्या जाहिराती व माहिती अगदी विनामूल्य ते ही आपल्या व्हॉटस्अॅपवर किंवा* *टेलेग्राम (https://t.me/VidyarthiMitra) हा मोबाईल नं. सेव्ह करून आपले <नाव> <शहराचे नाव> <नोकरी> ७७२०० २५९०० मेसेज पाठवा.

Related News

मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
24th April 2024

‘हॉटेल मॅनेजमेंट’मध्ये ‘बी-एचएमसीटी’
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
24th April 2024

Manabadi TS Inter 1st, 2nd Year Results Declared
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
23rd April 2024

पुणे विद्यापीठ सामाईक पात्रता परीक्षा २०२४-२५: ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया सुरू
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
23rd April 2024

पदवी प्रवेश २०२४-२५: प्रवेशापूर्वी करा एनईपीचा अभ्यास
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
21st April 2024

UGC Says Students With Four-Year Bachelor's Degrees Now Eligible To Pursue PhD Directly
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
21st April 2024

UGC Net June Registration 2024 Begins
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
20th April 2024

आयआयएसईआर IAT प्रवेश परीक्षा २०२४
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
20th April 2024

व्हेसल नेविगेटर कोर्स आणि मरीन फिटर कोर्स प्रवेश सूचना - २०२४
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
20th April 2024

Shivaji University : ..तरच 'बीबीए'चे विद्यापीठ पातळीवर होणार प्रवेश
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
20th April 2024

Assam HSLC, HS Results
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th April 2024

Delhi University Admissions 2024:
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
18th April 2024

CS Exam : सीएस परीक्षांच्या नोंदणीला १९ एप्रिल पर्यंत मुदतवाढ
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
18th April 2024

CSEET July 2024 Registration Process Begins
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
15th April 2024

Manabadi TS Inter Results 2024 Date And Time
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
13th April 2024

UP Board Academic Calendar 2024-25 Released
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
13th April 2024

ICAR AIEEA PG 2024 Registration Starts
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
13th April 2024

JNU ranked as India's top university, IIM-Ahmedabad among world's top 25 for management studies
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
12th April 2024

AP Inter Result Topper List 2024:
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
12th April 2024

BIEAP Inter Results 2024 Declared
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
12th April 2024

AP Inter Results 2024 Date And Time
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
11th April 2024

Karnataka 2nd PUC Result 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
11th April 2024

ICAI Advanced ITT Result 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
9th April 2024

Bihar DElEd Admit Card 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
8th April 2024

ICAI CA 2024: Delhi HC Rejects Plea Seeking Postponement Of CA Inter And Final Exams
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
8th April 2024

TS EAMCET 2024 Application Correction Facility To Start Today
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
8th April 2024

CA Exam Postponement 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
5th April 2024

CA Exam Postponement 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
4th April 2024

NCERT To Release Updated Class 3 And 6 Textbooks In April, May
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
3rd April 2024

IGNOU June TEE 2024: Assignment Submission Date Extended
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
2nd April 2024

MAH 3-Year LLB CET Answer Key 2024 Challenge Facility
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
2nd April 2024

मराठा समाजातील तरुणांना आता ‘एसईबीसी’चे प्रमाणपत्र
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
30th March 2024

Madras University Result 2024 Out
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
29th March 2024

ICAI CA 2024 Application Correction Window Closes Today
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
29th March 2024

IIM Bangalore, FPSB India jointly launch executive education programme in financial planning
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
26th March 2024

IIM Calcutta, Emeritus jointly launch Advanced Programme
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
26th March 2024

IISER Mohali Invites Applications For Admissions To PhD Programmes
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
23rd March 2024

NIOS Class 10, 12 Datesheet Released
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
23rd March 2024

AP LAWCET 2024 Registration Window Open Date and Exam Date
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
22nd March 2024

IIM Kashipur Inviting Applications For Executive MBA
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
22nd March 2024

शिक्षणाची संधी: आयटीआय उत्तीर्ण उमेदवारांना ॲप्रेंटिसशिप ट्रेनिंग
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
21st March 2024

Learning Courses
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
21st March 2024

CA Exams 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
21st March 2024

BHU to start 4 year UG programme from 2024-25
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
17th March 2024

ICAI CA May 2024 Exams Postponed
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
16th March 2024

GATE 2024 Results To Be Release Today
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
15th March 2024

ICAI likely to hold CA Foundation, Inter thrice a year after May exams
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
15th March 2024

Ben Gurion University launches MBA International programme
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
14th March 2024

TN DEE June 2024 Exam Dates
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
12th March 2024

TANCET 2024 answer key
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
11th March 2024

Online application process
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
12th March 2024

TNDTE Diploma exam schedule OUT
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
5th March 2024

IAT 2024 Exam Dates Announcement
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
2nd March 2024

NATA 2024 Registration Process
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
1st March 2024

IGNOU January 2024 Re-Registration Date Extended
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
1st March 2024

WB HS Routine 2025
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
29th February 2024

Kerala University Result 2023
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
22nd February 2024

AIMA MAT IBT 2024 Admit Card
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
20th February 2024

CSIR UGC NET December 2023 Result
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
20th February 2024

AIBE 18 Result 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th February 2024

AISSEE 2024 Answer Key
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
17th February 2024

Kerala SSLC Model Exam 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
17th February 2024

GATE 2024 Response Sheet Released
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
16th February 2024

IGNOU January 2024 ODL Admission Registration
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
15th February 2024

IGNOU January 2024: Re-Registration Window
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
13th February 2024

NIOS Practical Exam Date 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
13th February 2024

UPSSSC Pharmaceutical Ayurvedic Exam 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
10th February 2024

GATE 2024: IISc Bangalore issues fresh admit cards
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
8th February 2024

ICAI CA Foundation December 2023 Result Verification
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
8th February 2024

DSSSB Admit Card 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
8th February 2024

UPSSSC Combined Junior Assistant Main Exam Result
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
7th February 2024

Stipend Scheme For BTech Students' Internships
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
7th February 2024

ICAI CA Foundation Result 2023
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
6th February 2024

FMGE December 2023 Result Out
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
5th February 2024

IIRF 2024 Rankings
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
4th February 2024

CSIR UGC NET Result 2023 Announced
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
3rd February 2024

IIT Madras introduces sports quota for admission to BTech courses
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
3rd February 2024

University of Wollongong begins application process in India
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
3rd February 2024

France Educational Visa
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
2nd February 2024

IIM-Ahmedabad launches two-year MBA programme
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
2nd February 2024

NIFT Admit Card 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
1st February 2024

JSSC CGL Exam 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
1st February 2024

How to Become Astronaut
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
31st January 2024

NEET MDS 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
29th January 2024

CGBSE Admit Card 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
30th January 2024

IGNOU 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
22nd January 2024

जाणून घ्या BA/BSc. B.Ed, B.Ed ,B.Ed-M.Ed यांमधील फरक
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
20th January 2024

Digital Study Material In Indian Languages
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
20th January 2024

FMGE 2023
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
20th January 2024

UGC NET December 2023
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th January 2024

शिक्षणाची संधी : भारतीय नौदलामध्ये बी.टेक
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th January 2024

ICSIद्वारे ‘सीआरसी एक्झिक्युटीव्ह’ पदासाठी होणार भरती
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th January 2024

UGC NET Result December 2023
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th January 2024

ICSI CSEET January Result 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th January 2024

West Bengal HS Exam 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th January 2024

SSC JE 2023
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th January 2024

UGC NET Result December 2023
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th January 2024

ICMAI CMA June 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
19th January 2024

Bihar STET 2024
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
18th January 2024

AIBE 18 Exam
मानसशास्त्रातील शाखांबद्दल माहिती: जाणून घ्या
18th January 2024

IBPS SO Main Admit Card 2024